Türkçenin Ünlüleri [Turkish Vowels]
|
düz [unrounded] |
yuvarlak [rounded] |
açık [open] |
açık-orta [open-mid] |
kapalı-orta [close-mid] |
kapalı [close] |
açık-orta [open-mid] |
kapalı [close] |
| arka [back] |
a |
|
ı |
|
o
|
|
| ön [front] |
|
e |
|
|
ö
|
|
Kaynak [resource]: Volkan Çoşkun (2008), Türkçenin Ses Bilgisi, İstanbul, IQ Yayınları, s./p.136. ve M. A. Kılıç (2003).,“Türkiye Türkçesi’ndeki Ünlülerin Sesbilgisel Özellikleri”, Studies in Turkish Linguistics, İstanbul, Boğaziçi University Press, s./p.3-18.
Ünlü Uyumu [Turkish Vowel Harmony/Assimiiation]
a. Türkçe kökenli ya da ödünçleme kelimelerin son hecesindeki ünlü arka ünlü (a, ı, o, u) ise, kendisinden sonra gelen hece ya da ekler de arka ünlü (a, ı, o, u) olur. Türkçe kökenli ya da ödünçleme kelimelerin son hecesindeki ünlü arka ünlü (e, i, ö, ü) ise, kendisinden sonra gelen hece ya da ekler de arka ünlü (e, i, ö, ü) olur.
[If the last vowel of a Turkish origin word or a loanword is a back vowel (a, ı, o, u), any subsequent vowel is also a back vowel (a, ı, o, u). If the last vowel of a Turkish origin word or a loanword is a front vowel, any subsequnt vowel is also a front vowel (e, i, ö, ü).]
b. Türkçe kökenli ya da ödünçleme kelimenin son hecesindeki ünlü düz ünlü (a, e, ı, i) ise, kendisinden sonra gelen hece ya da ekler de düz ünlüdür (a, e, ı, i).
[If the last vowel of a Turkish origin word or a loanword is a unrounded-back vowel (a, ı), any subsequent vowel is also a unrounded-back vowel (a, ı). If the last vowel of a Turkish origin word or a loanword is a unrounded-front vowel (e, i), any subsequnt vowel is also a unrounded-front vowel (e, i).]
c. Türkçe kökenli ya da ödünçleme kelimenin son hecesindeki ünlü yuvarlak ünlü ise, kendisinden sonra gelen hece ya da ekler de ya yuvarlak-kapalı (u, ü) ya da düz-açık-açık-orta ünlüdür (a, e).
[If the last vowel of a Turkish origin word or a loanword is a rounded-back vowel (o, ö, u, ü), any subsequent vowel is either a rounded-close (u, ü) or unrounded-open-open-mid vowel (a, e).]
Last vowel |
Following vowels |
a |
a, ı |
e |
e, i |
ı |
a, ı |
i |
e, i |
o |
u, a |
ö |
ü, e |
u |
u, a |
ü |
ü, e |
Örnekler [Examples]:
çokluk eki [plural suffix] :
